#اخلاقی♤تربیتی
«بازی، بازوی تربیت»
پای درد و دل خیلی از پدر و مادرها که بنشینی، از فضای کم خانه ها می نالند و از اینکه فرزندانشان فضای کافی برای بازی ندارند، ابراز نگرانی می کنند. حالا کاری به این نداریم که خیلی از ما همین فضاهای کوچک و مساحت های کم را با انواع و اقسام وسایل غر ضروری پر می کنیم و برای بچه ها پیست دوی با مانع می سازیم! اما به هر حال واضح است که بچه ها دیگر مثل سابق امکان ورجه وورجه کردن در خانه ها را ندارند.
این واقعیت باعث شده است تا والدین هم دیگر کلاً بی خیال یکی از نیازهای مهم و حیاتی بچه ها شوند و به همین بهانه به لزوم تحرک داشتن فرزندانشان اهمیتی ندهند. اگر هم حرف از بازی به میان بیاید سریع یک دستگاه بازی رایانه ای تهیه می کنند تا هم صدای بچه ها را ببُرند و هم صدای هشدار کارشناسان حوزه تربیت را!
اما خیلی والدین هم هستند که می دانند تحرک چقدر برای کودک مهم است؛ می دانند که بازی های رایانه ای چه بلایی سر فرزندان می آورد؛ حتی حاضراند بخشی از وقت خود را هم صرف همین امر کنند و هم بازی بچه هایشان بشوند اما خب، راهش را بلد نیستند. برای این دسته از والدین بیش از آنکه حرفهای تکراری درباره اهمیت بازی و… بزنیم، باید راهکاری عملی ارائه دهیم. و این همان کاری است که حجت الاسلام محسن عباسی ولدی در کتاب «بازی بازوی تربیت» انجام داده است.
حجت الاسلام عباسی ولدی یکی از کارشناسانی است که بر مسائل خانواده و تربیتی متمرکز شده است. او در چندین برنامه رادیویی و تلویزیونی هم بعنوان کارشناس و مشاور حضور دارد و همه اینها باعث شده است تا چهره ای شناخته شده در این حوزه باشد. او چند کتاب هم در این حوزه نوشته است که غالبا هم جزو پرفروشها شده است که «بازی بازوی تربیت» یکی از آنهاست.
این نویسنده سری کتابهایی با عنوان «منِ دیگرِ ما» منتشر کرده بود که درباره موضوع تربیت فرزند است. جلد چهارم این مجموعه به اهمیت بازی و نقش آن در تربیت کودک اختصاص دارد و نویسنده برای اینکه حرفهایش در بعد تئوری باقی نماند و جنبه کاربردی هم پیدا کند، برای این کتاب ضمیمه ای منتشر کرده است به نام «بازی بازوی تربیت». در واقع این کتاب یک ضمیمه کاربردی برای جلد چهارم «من دیگر ما» است که البته بصورت جداگانه هم به فروش می رسد و خواندن دارد.
در این کتاب 140 بازی برای دوران نوزادی تا نوجوانی که خیلی از آنها این روزها فراموش شده است، معرفی شده اند. برخی از این بازی ها بسیار ساده هستند و به هیچ وسیله ای هم نیاز ندارند. نویسنده در کنار توضیح دادن این بازی ها بصورت خیلی مختصر فواید آنها را هم ذکر کرده است.
در مقدمه کتاب آمده است:
«می دانم که خسته اید از سختی تربیت، اما بدانید که این بازی ها بازوی تربیتند. بازوهای قوی را برای بلند کردن بار تربیت یاری می کنند. امتحانش که ضرری ندارد. می شود چند روزی هم که شده درِ خانه دلتان را به روی این بازی ها باز کنید. باور کنید مهمان های خوبی هستند. دلِ این بازی ها به حال بچه های شما می سوزد. این ها، هم فکر بچه های شما را به کار می اندازند هم جسمشان را به تکاپو. دلشان را به شما نزدیک می کنند و شما را در نزدشان عزیز. هیچ آسیبی ندارند نه کودکانتان را تخیلی بار می آورند و نه جمع گریزشان می کنند.
این بازی ها صادق و یک رو هستند. همین هستند که می بینید.این ها پله های ترقی هستند. باید از آن ها بالا رفت. نکند دیروزی بودن این بازی ها موجب شود که تحویلشان نگیرید. این ها اگرچه از دیروز آمده اند اما مثل آب زلالند که اگر قرن ها و هزاره ها بیایند و بروند، باز هم نیاز انسانند. با بازی های دیروز می توان آینده ای روشن برای کودکان امروز رقم زد. پس در را باز کنید. همین حالا.»
نویسنده در بخش دیگری از مقدمه کتاب سه ویژگی را برای بازی های معرفی شده بر شمرده است. اول اینکه موجب نشاط افرایی بچه ها می شوند، دوم اینکه حس همدلی و ارتباط عاطفی را افزایش می دهند و سوم اینکه جمبه سرگرمی دارند. این خصوصیت سوم به نظر نویسنده مهمترین ویژگی این بازی هاست.
نویسنده همچنین بجای تقسیم بندی بازی ها بر اساس سن بچه ها، آنها را به دو بخش «مرحله نوزادی تا کامل شدن توانمندی های کودک» و «زمان کامل شدن توانمندی های کودک» تقسیم کرده است. او همچنین گفته است که بازی های این کتاب به سه دسته بازی هایی که اسباب بازی نیاز ندارند،
بازیهایی که با وسایل داخل خانه قابل اجرا هستند
و بازیهایی که با وسایل ساده قابل اجرایند تقسیم میشوند
و وعده داده که در کتابی مجزا به موضوع اسباب بازی های سالم و مفید خواهد پرداخت.
نکته آخری که درباره این کتاب می توان گفت این است که شاید برخی از این بازی ها –مخصوصاً بازی های صفحات ابتدایی کتاب- ساده و پیش پا افتاده به نظر برسند. اما باید توجه داشت که خیلی از ما والدین به همین بازی های ساده نیز بی توجهیم و همیشه فکر می کنیم که چون این بازی ها برای ما جذابیت ندارند، بچه ها هم ازآنها خوششان نخواهد آمد. نویسنده در مقدمه کتاب به این موضوع هم اشاره کرده است.
چند ماه پیش از این مقام معظم رهبری در دیدار با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی نگرانی چندبارۀ خود را از تهاجم فرهنگی غرب ابراز داشته و در همین راستا نسبت به ترویج بازی های سنتی تأکید ورزیدند. ایشان در این دیدار فرمودند: «ما بچّه هاى خودمان را که اَلَک دولَک بازى می کردند که تحرّک داشت و خوب بود، گرگم به هوا بازى می کردند که کار بسیار خوبى بود و ورزش بود و بازى و سرگرمى بود، یا این چیزى که خط کشى می کنند و لىِ لىِ می کنند - بازىِ بچّه هاى ما اینها بود - آورده ایم نشانده ایم پاى اینترنت، نه تحرّک جسمى دارند، نه تحرّک روحى دارند، و ذهنشان تسخیر شده به وسیله ى طرف مقابل. خب بیایید بازى تولید کنید، بازى ترویج کنید، همین بازى هایى که بنده حالا اسم آوردم و ده تا از این قبیل بازى [که ] بین بچّه هاى ما از قدیم معمول بوده را ترویج کنید؛ [این ] یکى از کارها است، اینها را ترویج کنید.»1