بدگمانی ممنوع
آيه شماره 12 از سوره مبارکه حجرات
يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثيراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ لا تَجَسَّسُوا وَ لا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضاً أَ يُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يَأْكُلَ لَحْمَ أَخيهِ مَيْتاً فَكَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحيمٌ
اى كسانى كه ايمان آوردهايد! از بسيارى از گمانها بپرهيزيد، چرا كه بعضى از گمانها گناه است؛ و هرگز (در كار ديگران) تجسّس نكنيد؛ و هيچ يك از شما ديگرى را غيبت نكند، آيا كسى از شما دوست دارد كه گوشت برادر مرده خود را بخورد؟! (به يقين) همه شما از اين امر كراهت داريد؛ تقواى الهى پيشه كنيد كه خداوند توبهپذير و مهربان است!
1- ایمان، تعهّدآور است و باید از یك سرى افكار و اعمال دورى نماید. «یا ایّها الّذین آمنوا اجتنبوا…» (ایمان، با سوء ظن و تجسّس و غیبت سازگار نیست.)
2- براى دورى از گناهان حتمى، باید از گناهان احتمالى اجتناب كنیم. (بنابراین از آنجایى كه برخى گمان ها گناه است، باید از بسیارى گمان ها، دورى كنیم.) «اجتنبوا كثیراً… انّ بعض الظن اثم»
3- در جامعه ى ایمانى، اصل بر اعتماد، كرامت و برائت انسانها است. «انّ بعض الظن اثم»
4- براى جلوگیرى از غیبت باید زمینه هاى غیبت را مسدود كرد. (راه ورود به غیبت، اوّل سوء ظن و سپس پیگیرى و تجسّس است، لذا قرآن به همان ترتیب نهى كرده است.) «اجتنبوا كثیراً من الظن… لاتجسسوا ولا یغتب»
5 - غیبت و بدگویى از دیگران حرام است، از هر سنّ و نژاد و مقامى كه باشد.«لایغتب…» («احدكم» شامل كوچك و بزرگ، مشهور و گمنام، عالم و جاهل، زن و مرد و… مىشود.)
6- مردم باایمان، برادر و هم خون یكدیگرند. «لحم اخیه»
7- همان گونه كه مرده قدرت دفاع از خود را ندارد، شخصى كه مورد غیبت قرار گرفته است، چون حاضر نیست، قدرت دفاع ندارد. «میتاً»
8- غیبت كردن، نوعى درّندگى است. «یأكل لحم اخیه میتاً»
